چرا پوست سر زخم می شود؟

زخم‌های پوست سر ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌ها، واکنش‌های آلرژیک، بیماری‌های خودایمنی یا آسیب‌های مکانیکی ایجاد شوند. یکی از مشکلات شایعی که در هر سنی ممکن است رخ دهد، زخم شدن پوست سر است. این وضعیت نه تنها باعث ناراحتی‌هایی مانند خارش، سوزش، التهاب یا حتی درد می‌شود، بلکه می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود یک بیماری زمینه‌ای پوستی یا اختلال سیستمیک باشد.

در صورت عدم درمان به‌موقع، این زخم‌ها ممکن است به ریزش مو، عفونت‌های شدیدتر و کاهش کیفیت زندگی فرد منجر شوند. شناخت دقیق علت، تشخیص به‌موقع و درمان مؤثر، نقش مهمی در کنترل این مشکل دارد.

علت زخم شدن پوست سر

تشخیص دقیق علت زخم‌ها برای انتخاب درمان مناسب ضروری است. در ادامه، مهم‌ترین علل زخم شدن پوست سر را بررسی می‌کنیم:

1- بیماری های التهابی پوستی

• درماتیت سبورئیک: یکی از شایع‌ترین علل زخم سطحی پوست سر، درماتیت سبورئیک است. این بیماری مزمن، بیشتر در پوست‌های چرب دیده می‌شود و ناشی از رشد بیش‌ازحد قارچی به‌نام Malassezia و واکنش التهابی بدن به آن است. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده توسط انجمن پوست آمریکا (AAD)، حدود 10 تا 15 درصد افراد در مقاطع مختلف زندگی دچار التهاب یا زخم سطحی پوست سر می‌شوند.
• پسوریازیس پوست سر: پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که منجر به تکثیر سریع سلول‌های پوست و ایجاد پلاک‌های ضخیم می‌شود. خاراندن این نواحی به‌دلیل خارش زیاد می‌تواند باعث ترک یا زخم شود.

2- عفونت های پوست سر

• عفونت های قارچی: این نوع عفونت قارچی عمدتاً در کودکان دیده می‌شود و باعث پوسته‌ریزی، ریزش مو و در مراحل پیشرفته، زخم و التهاب می‌شود.
• فولیکولیت: فولیکولیت به معنای التهاب فولیکول‌های مو است و معمولاً توسط باکتری (معمولاً استافیلوکوک اورئوس) ایجاد می‌شود. این عفونت ممکن است به‌صورت جوش‌های کوچک یا برجستگی‌های چرکی ظاهر شده و در صورت ترکیدن یا خاراندن به زخم تبدیل شود.

3- واکنش های آلرژیک

واکنش آلرژیک به برخی محصولات مراقبتی مو مانند رنگ مو، شامپو، نرم‌کننده یا اسپری‌ها می‌تواند باعث التهاب و زخم در پوست سر شود. این واکنش معمولاً پس از اولین یا چند بار استفاده ظاهر می‌شود. در حدود 30 درصد موارد، استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی ناسازگار با نوع پوست سر، در بروز یا تشدید زخم‌ها نقش داشته‌اند.

4- شپش سر

شپش، به‌ویژه در کودکان، از عوامل ایجاد خارش شدید و زخم‌های سطحی در پوست سر است. خاراندن مداوم برای رفع خارش، باعث ایجاد خراش و زخم می‌شود.

5- آسیب های فیزیکی و شیمیایی

برخی عوامل فیزیکی یا شیمیایی نیز می‌توانند به پوست سر آسیب برسانند از جمله:

• خاراندن بیش‌ازحد
• استفاده از ابزارهای حرارتی
• استفاده مکرر از رنگ یا مواد دکلره

6- اختلالات رفتاری و روانی

در برخی افراد، زخم‌های پوست سر ناشی از رفتارهای وسواس‌گونه است از جمله:

• کشیدن یا کندن مکرر مو که ممکن است منجر به زخم‌های سطحی شود.
• خاراندن مزمن پوست سر در پاسخ به اضطراب یا استرس.

7- بیماری های خودایمنی

در برخی موارد، بیماری‌های سیستمیک مانند لوپوس یا ویتیلیگو می‌توانند علائم پوستی در ناحیه سر ایجاد کنند که با زخم یا التهاب همراه است.

تشخیص زخم‌های پوست سر

برای تشخیص دقیق علت زخم، مراجعه به متخصص پوست ضروری است. روش‌های تشخیص شامل:

• معاینه فیزیکی: بررسی الگوی ضایعات، رنگ، محل زخم‌ها.
• کشت قارچ یا باکتری: در صورت شک به عفونت.
• بیوپسی پوست: در موارد مزمن یا مشکوک به بیماری‌های خودایمنی.
• تست آلرژی: برای شناسایی محرک‌های احتمالی.

درمان زخم پوست سر

درمان زخم پوست سر یک فرآیند چندمرحله‌ای است که نیاز به بررسی دقیق علت اصلی آن دارد. راهکارهای درمانی متداول زخم پوست سر بر اساس منشأ بیماری‌زا، به‌صورت دسته‌بندی‌شده بررسی می‌شود:

درمان دارویی

• داروهای ضدقارچ: برای درمان عفونت‌های قارچی پوست سر
• آنتی بیوتیک: در صورت وجود فولیکولیت یا عفونت باکتریایی پوست سر
• کورتیکواستروئیدها: برای درمان التهاب شدید ناشی از بیماری‌هایی مانند پسوریازیس یا درماتیت سبورئیک
• آنتی‌هیستامین‌ها: برای کاهش خارش ناشی از آلرژی یا واکنش‌های التهابی

مراقبت های بهداشتی و عمومی

• شستشوی صحیح سر: شستشوی منظم 2تا3 بار در هفته با شامپوهای ملایم و بدون سولفات، برای حفط تمیزی و جلوگیری از تجمع چربی یا قارچ ضروری است.
• پرهیز از خاراندن یا کندن پوست سر: خاراندن مداوم می‌تواند باعث باز شدن زخم، افزایش خطر عفونت و به‌جا ماندن اسکار شود.
• استفاده از کمپرس آب سرد یا ژل های تسکین دهنده: در صورت التهاب یا سوزش شدید، استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
• درمان شپش سر:در صورتی که زخم ها ناشی از شپش باشند، استفاده از شامپوهای ضد شپش، شانه کشی دقیق مو با شانه دندانه ریز و ضد عفونی کردن وسایل شخصی بسیار ضروری است.

درمان های تخصصی

• فتوتراپی: برای موارد شدید پسوریازیس یا درماتیت مزمن، فتوتراپی تحت نظر متخصص پوست می‌تواند مؤثر باشد.
• تزریق داروهای ضد التهاب: در موارد خاص، تزریق کورتون به پوست سر توسط پزشک ممکن است انجام شود.
• درمان‌های روان‌پزشکی و روان‌درمانی: اگر زخم‌ها ناشی از اختلالاتی مانند تریکوتیلومانیا یا نورو درماتیت باشند، مشاوره روان‌پزشکی، درمان شناختی-رفتاری یا داروهای ضد اضطراب توصیه می‌شود.

پیشگیری از عود مجدد زخم ها

• اجتناب از عوامل محرک شناخته‌شده (مانند رنگ مو یا شامپوی خاص)
• رعایت کامل بهداشت فردی و شستشوی منظم مو
• خودداری از استفاده مکرر از ابزارهای حرارتی با حرارت بالا
• استفاده از محصولات مراقبت مو مخصوص پوست‌های حساس یا آسیب‌دیده

سوالات متداول 

•  زخم‌های پوست سر خطرناک هستند؟ در صورت عدم درمان، برخی زخم‌ها می‌توانند منجر به عفونت یا ریزش مو شوند.
•  چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ اگر زخم‌ها بیش از چند روز باقی بمانند، چرک کنند یا گسترش یابند.
• آیا زخم‌های پوست سر قابل درمان هستند؟ بله، با تشخیص درست و درمان مناسب اغلب زخم‌ها قابل درمان‌اند.
•  بهترین روش پیشگیری از زخم پوست سر چیست؟ رعایت بهداشت، اجتناب از خاراندن، و استفاده از محصولات مناسب با پوست سر.

مقاله مرتبط: علت پوسته پوسته شدن کف سر و خارش چیست؟

مقاله مرتبط: لوپوس چیست و چرا می تواند خطرناک باشد؟

خلاصه مطالب

زخم شدن پوست سر پدیده‌ای چندعلتی است که می‌تواند از یک تحریک ساده تا بیماری‌های جدی مانند پسوریازیس یا عفونت‌های قارچی متغیر باشد. شناسایی دقیق عامل زمینه‌ای و درمان متناسب با آن، کلید اصلی در بهبود سریع و جلوگیری از عوارض بعدی است. مراجعه به متخصص پوست در صورت تداوم علائم یا شدت زخم‌ها ضروری است.

هلدینگ بهبود تأمین، مرجع تخصصی در تولید و توزیع محصولات مراقبت از مو، پوست و بدن در ایران است. این مجموعه با تکیه بر دانش روز، تکنولوژی‌های نوین و استانداردهای جهانی، در مسیر ارتقاء سلامت و زیبایی گام برمی‌دارد.

لینک مرجع:

www.healthline.com/health/scalp-tenderness