اشعه UV و تاثیرات آن بر پوست
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توان برای حفظ سلامت، شادابی و جوانی پوست انجام داد، محافظت مؤثر در برابر اشعه فرابنفش (UV) خورشید است. این اشعه، اگرچه منبع اصلی تولید ویتامین D در بدن محسوب می‌شود، اما مواجهه بیش‌ازحد با آن می‌تواند آسیب‌های جدی به پوست وارد کند.
یکی از اصلی‌ترین عوامل آسیب به پوست، اشعه‌ی UV یا همان اشعه‌ی فرابنفش خورشید است. این اشعه با نفوذ به لایه‌های سطحی و عمقی پوست، می‌تواند موجب بروز مشکلاتی مانند پیری زودرس، لک، سوختگی و در موارد شدیدتر، آسیب‌های جدی‌تری شود.
اشعه UV که از خورشید ساطع می شود، به سه نوع اصلی UVA و UVCو UVB تقسیم می شود. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض این اشعه‌ها بدون محافظت مناسب، می‌تواند منجر به آسیب های جدی پوستی شود.
اشعه UV چیست؟
اشعه فرابنفش یا به اختصار اشعه UV، نوعی تابش الکترومغناطیسی است که از خورشید ساطع می‌شود و طول موجی کوتاه‌تر از نور مرئی و بلندتر از اشعه ایکس دارد. و همچنین توسط منابع مصنوعی مانند تخت‌های برنزه کننده و برخی لامپ‌ها تولید می‌شود. این اشعه برای چشم انسان نامرئی است، اما تأثیرات آن بر پوست، چشم‌ها و سلامت کلی بدن قابل مشاهده و گاهی بسیار جدی است.
اشعه UV به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- UVAبا طول موج بلندتر
این نوع اشعه بیشترین درصد از اشعه UV رسیده به سطح زمین را تشکیل می‌دهد. اشعه UVA می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کند و یکی از عوامل اصلی پیری زودرس پوست، ایجاد چین‌وچروک، تیرگی و کاهش خاصیت کشسانی پوست است. برخلاف تصور عمومی، این نوع اشعه حتی در روزهای ابری نیز به زمین می‌رسد. - UVB با طول موج متوسط
UVB نسبت به UVA انرژی بیشتری دارد و بیشتر به لایه‌های سطحی پوست نفوذ می‌کند. این اشعه عامل اصلی آفتاب‌سوختگی، التهاب، و در موارد شدیدتر، ایجاد آسیب‌های DNA در سلول‌های پوستی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست است. - UVC با طول موج بسیار کوتاه
این نوع از اشعه فرابنفش، قوی‌ترین و خطرناک‌ترین نوع است، اما خوشبختانه توسط لایه اوزون در جو زمین جذب می‌شود و به سطح زمین نمی‌رسد. با این حال، در منابع مصنوعی مانند لامپ‌های گندزدایی از این نوع اشعه استفاده می‌شود.
اثرات اشعه UV
قرار گرفتن در معرض اشعه UV می‌تواند اثرات مختلفی بر سلامتی انسان داشته باشد، از جمله:
- پیری زودرس پوست: قرار گرفتن مزمن در معرض اشعه ماوراء بنفش باعث تخریب کلاژن و الاستین در پوست می‌شود که منجر به چین و چروک، افتادگی، لکه‌های پیری پوست می شود.
- سرطان پوست: UVB و UVA هر دو می‌توانند DNA سلول‌های پوستی را تخریب کنند و باعث سرطان پوست شوند.
- آسیب به چشم: قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش می‌تواند باعث آفتاب سوختگی قرنیه شود و در طولانی مدت خطر ابتلا به آب مروارید و سایر مشکلات چشمی را افزایش دهد.
- ضعیف شدن سیستم ایمنی: قرار گرفتن بیش از حد در معرض UV می‌تواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند.
- تولید ویتامینD: مقدار کمی از اشعه UVB برای تولید ویتامین D در پوست ضروری است.
- تحریک و خشکی پوست: تماس بیش از حد با آفتاب می‌تواند باعث کاهش رطوبت پوست و در نتیجه، خشکی و پوسته‌پوسته شدن آن شود.
- برنزه شدن: افزایش تولید ملانین، رنگدانه‌ای که به پوست رنگ می‌دهد، در پاسخ به قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش رخ می‌دهد. برنزه شدن نشانه‌ای از آسیب دیدگی پوست است و محافظت قابل توجهی در برابر آسیب بیشتر ایجاد نمی‌کند.
- تغییرات رنگدانه: قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش می‌تواند منجر به ایجاد لکه‌های تیره یا روشن روی پوست شود.
راهکارهای محافظت از پوست در برابر اشعه UV
راهکارهای متعددی برای محافظت از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) وجود دارد که به کاهش خطر آفتاب سوختگی، پیری زودرس و سرطان پوست کمک می‌کنند. در اینجا مهم‌ترین این راهکارها آورده شده است.
- استفاده از کرم ضد آفتاب
اصلی ترین راه محافظت از پوست در برابر نور خورشید، استفاده از کرم ضد آفتاب مناسب است . استفاده روزانه از ضدآفتاب بسیار ضروری است. کرم ضدآفتاب از پوست در برابر هر دو نوع اشعه UVA و UVB محافظت می کند. ضدآفتاب باید حدود 15 تا 30 دقیقه پیش از خروج از منزل استفاده شود و هر دو تا سه ساعت یک‌بار به‌ویژه در صورت تعریق یا شنا، تمدید گردد.
از بارزترين و محبوب ترين محصولات ليپورکس کرم ضد آفتاب است. کرم ضدآفتاب ليپورکس يک ضدآفتاب مينرال است و در آن تنها از فيلترهای فيزيکی يا معدنی اشعه آفتاب يعنی (زينک اکسايد و تيتانيوم دی اکسايد) استفاده شده است. ضدآفتاب ليپورکس قابل استفاده برای دور چشم می باشد و با بافت بسيار سبک که دارد، پوشش صاف و يکدستی را به پوست می دهد.
- انتخاب پوشش مناسب
پوشیدن لباس های مناسب می تواند تا حد زیادی پوست را در برابر تابش مستقیم نور خورشید محافظت کند. لباس‌های تیره رنگ معمولاً محافظت بیشتری در برابر اشعه ماوراء بنفش نسبت به لباس‌های روشن دارند. همچنین، لباس‌هایی با بافت متراکم‌تر از عبور اشعه کمتری جلوگیری می‌کنند.
- استفاده از عینک آفتابی
استفاده از عینک‌های با لنز بزرگ‌تر یا فریم‌های چسبیده به صورت، پوشش بهتری فراهم می‌کند. عینک‌های آفتابی با فیلتر 100 درصدی UVA و UVB نه تنها از چشم‌ها محافظت می‌کنند، بلکه مانع از چروک شدن پوست اطراف چشم نیز می‌شوند.
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در ساعات اوج تابش
سعی کنید در ساعات اوج تابش خورشید (معمولاً بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر) تا حد امکان در سایه بمانید. هنگام گذراندن وقت در فضای باز، از چتر یا سایبان برای ایجاد سایه استفاده کنید.
- پرهیز از استفاده از سولاریوم
تخت‌های برنزه کننده اشعه ماوراء بنفش مصنوعی ساطع می‌کنند که می‌تواند به پوست آسیب برساند و خطر سرطان پوست را افزایش دهد. هیچ سطح ایمنی برای استفاده از تخت‌های برنزه کننده وجود ندارد.
مقاله مرتبط: سولار چیست؟
- مراقبت از سطوح بازتابنده
به یاد داشته باشید که سطوحی مانند آب، برف و شن می‌توانند اشعه ماوراء بنفش را منعکس کنند و شدت قرار گرفتن در معرض آن را افزایش دهند. هنگام حضور در این محیط‌ها اقدامات احتیاطی بیشتری انجام دهید.
با اتخاذ این راهکارها می‌توانید به طور موثری از پوست خود در برابر اثرات مضر اشعه ماوراء بنفش محافظت کنید و خطر مشکلات پوستی ناشی از آن را کاهش دهید.
مقاله مرتبط: راه حل هایی برای پوست آفتاب سوخته
خلاصه مطالب
اشعه ماوراء بنفش نوعی انرژی است که خورشید تولید می کند. شما نمی توانید تابش UV را ببینید زیرا طول موج آن کوتاه تر از نور مرئی است. انرژی UV که خورشید تولید می کند به زمین می رسد و ویتامین D را برای بدن شما فراهم می کند. همچنین می توانید اشعه ماوراء بنفش را در منابع ساخت بشر مانند تخت های برنزه پیدا کنید. قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش خطر ابتلا به سرطان پوست را تا حد زیادی افزایش می دهد. محافظت مناسب در برابر آن برای حفظ سلامتی ضروری است.
هلدینگ بهبود تأمین، مرجع تخصصی در تولید و توزیع محصولات مراقبت از مو، پوست و بدن در ایران است. این مجموعه با تکیه بر دانش روز، تکنولوژی‌های نوین و استانداردهای جهانی، در مسیر ارتقاء سلامت و زیبایی گام برمی‌دارد.
لینک مرجع:
my.clevelandclinic.org/health/diseases/10985-ultraviolet-radiation