استرس و ریزش مو

استرس یکی از عوامل اصلی و شناخته‌شده در ریزش مو به شمار می‌رود. هرچند ریزش مو دلایل متعددی دارد، از جمله عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای، هورمونی و بیماری‌های خاص، اما استرس به عنوان یک محرک قوی و رایج، نقش مهمی در تشدید یا ایجاد ریزش مو ایفا می‌کند.

این نوع ریزش معمولاً موقتی است و با کاهش استرس قابل کنترل خواهد بود. با این حال، در صورتی که استرس مزمن ادامه یابد یا اقدامی برای درمان آن صورت نگیرد، ممکن است به ریزش مو شدیدتر یا حتی دائمی منجر شود. حدود 50٪ از مردان و 40٪ از زنان تا سن 50 سالگی دچار نوعی از ریزش مو می‌شوند. در بین این افراد، بخش قابل توجهی ریزش موی خود را به استرس روانی و سبک زندگی پرتنش مرتبط می‌دانند.

انواع ریزش موی مرتبط با استرس

در ادامه، سه نوع اصلی از ریزش موی مرتبط با استرس را بررسی می کنیم:

1- تلوژن افلوویوم

یکی از رایج ترین نوع ریزش موی ناشی از استرس، تلوژن افلوویوم است. این نوع ریزش مو اغلب موقتی است، اما در برخی از موارد می تواند به نگرانی های جدی روانی و اجتماعی برای فرد منجر شود. در حالت طبیعی، حدود 85 تا 90 درصد از موهای سر در مرحله رشد (آناژن) هستند و بقیه در مرحله استراحت (تلوژن) قرار دارند. اما هنگام مواجهه با استرس شدید یا ناگهانی، تعادل این چرخه بر هم می‌خورد و تعداد زیادی از فولیکول‌های مو وارد مرحله تلوژن می‌شوند.

تلوژن افلوویوم در پاسخ به یک استرس فیزیولوژیکی یا روانی شدید اتفاق می‌افتد. از جمله شایع‌ترین عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استرس شدید روانی
• تب بالا یا بیماری‌های حاد
• عمل جراحی یا بیهوشی عمومی
• زایمان
• کاهش وزن سریع یا سوءتغذیه
• اختلالات تیروئید
• مصرف برخی داروها

2- آلوپسی آره آتا

آلوپسی آره‌آتا یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و موجب توقف رشد مو و ریزش ناگهانی آن می‌شود. اگرچه این بیماری زمینه ژنتیکی دارد، اما استرس شدید می‌تواند محرک بروز یا تشدید آن باشد.

این بیماری معمولاً به‌صورت ریزش مو در نواحی محدود و به شکل لکه‌ای (سکه‌ای) ظاهر می‌شود، اما در برخی موارد پیشرفته می‌تواند منجر به ریزش کامل موی سر یا بدن شود.

آلوپسی آره‌آتا یک بیماری چندعاملی است که ترکیبی از ژنتیک، عوامل ایمنی، و محیطی در بروز آن نقش دارند:

• ژنتیک
• اختلالات ایمنی
• استرس شدید روانی یا جسمی
• بیماری‌های خودایمنی همزمان

3- تریکوتیلومانیا

تریکوتیلومانیا یا اختلال کندن مو نوعی اختلال رفتاری و روانی است که در آن فرد به‌طور وسواسی و غیرقابل کنترل موهای خود را می‌کَند. این رفتار ممکن است پاسخی به اضطراب، استرس یا احساسات منفی مانند خشم، تنهایی یا بی‌حوصلگی باشد.

فاز رشد یا آناژن: مرحله رشد فعال فولیکول مو.

فاز انتقال یا کاتاژن: مرحله کوتاه گذار از رشد به استراحت.

فاز استراحت یا تلوژن: مرحله استراحت و سپس ریزش.

علائم ریزش موی عصبی

در ادامه به مهم ترین علائم ریزش موی عصبی می پردازیم:

1- ریزش ناگهانی و پراکنده موها: یکی از بارزترین علائم ریزش موی ناشی از اضطراب یا استرس، ریزش ناگهانی و سریع موها بدون هیچ پیش‌زمینه مشخص فیزیکی یا بیماری پوست سر است.

2- نازک شدن کلی مو: در ریزش موی عصبی، به ویژه نوع تلوژن افلوویوم ناشی از استرس مزمن، موهای سراسر سر به‌تدریج نازک‌تر می‌شوند.

3- افزایش تعداد موهای در فاز تلوژن: در حالت طبیعی حدود 80–90٪ موها در فاز رشد (آناژن) هستند، اما در ریزش موی ناشی از استرس، این تعادل به هم می‌خورد و تعدا زیادی از موها وارد فاز تلوژن (استراحت) می شود.

4- رفتارهای کندن مو: در برخی افراد، استرس و اضطراب شدید به رفتار جبری کندن مو منجر شده که خود، نوعی ریزش موی روان‌زاد محسوب می‌شود.

5- خارش، سوزش یا احساس تنش در پوست سر: در بسیاری از بیماران مبتلا به ریزش موی عصبی، علائم حسی غیرقابل توضیح گزارش می‌شود.

6- همزمانی با اختلالات روانی دیگر: بیماران با ریزش موی عصبی، اغلب از سایر علائم روان‌پزشکی نیز رنج می‌برند که می‌تواند در تشخیص کمک‌کننده باشد.

7- احساس شرم، پنهان کاری یا استیگما: بسیاری از مبتلایان به ریزش موی عصبی، دچار اضطراب اجتماعی یا احساس گناه در خصوص ظاهر خود می‌شوند.

8- وجود یک محرک روانی یا استرس زا در شرح حال: در شرح حال دقیق، معمولاً یک یا چند عامل روانی زمینه‌ساز قابل شناسایی است.

9- واکنش محدود به درمان های دارویی موضعی: در ریزش موی ناشی از علل روانی، درمان‌های موضعی معمولاً به‌تنهایی مؤثر نیستند یا اثر محدود دارند، مگر آن‌که عامل روانی نیز هم‌زمان درمان شود.

10- بهبود با کنترل استرس یا درمان روان پزشکی: درمان ریزش موی عصبی به کاهش استرس و درمان اختلال روانی زمینه‌ای وابسته است.

درمان ریزش مو ناشی از استرس

درمان ریزش مو ناشی از استرس، نیازمند رویکردی جامع است که هم جنبه‌های روانی و هم جنبه‌های فیزیکی و تغذیه‌ای را در بر گیرد.

1. درمان روان پزشکی و کاهش استرس
2. درمان های موضعی و دارویی برای تقویت مو
3. اصلاح سبک زندگی برای کاهش استرس
4. درمان های تخصصی در موارد شدید
5. حمایت روانی و آموزش بیمار

درمان ریزش موی ناشی از استرس تنها با مداخلات دارویی موضعی امکان‌پذیر نیست. یک رویکرد چندبُعدی شامل روان‌درمانی، دارودرمانی، اصلاح سبک زندگی و تغذیه، مؤثرترین مسیر درمانی است. همکاری میان روان‌پزشک، متخصص پوست، و بیمار کلید موفقیت در کنترل و بهبود این نوع ریزش مو است.

سوالات متداول

• چه نوع ریزش مویی با استرس مرتبط است؟ ریزش موی تلوژن افلوویوم و در برخی موارد آلوپسی آره‌آتا با استرس مرتبط هستند.
• ریزش موی ناشی از استرس دائمی است؟ معمولاً نه؛ این نوع ریزش موقتی است و با رفع استرس، موها رشد می‌کنند.
• آیا موها بعد از کاهش استرس دوباره رشد می‌کنند؟ بله، در بیشتر موارد رشد مو پس از 3 تا 6 ماه بازمی‌گردد.
• آیا استرس باعث طاسی می‌شود؟ در برخی افراد، استرس شدید می‌تواند منجر به طاسی موضعی (سکه‌ای) شود.

مقاله مرتبط: ریزش مو آندروژنیک در زنان

مقاله مرتبط: ریزش موی هورمونی مردانه

خلاصه مطالب

ریزش مو ممکن است برای بسیاری افراد صرفاً یک مشکل ظاهری تلقی شود، اما در بسیاری موارد، پشت این علامت ظاهری، فشارهای روانی جدی و استرس پنهان وجود دارد. اگرچه استرس، دشمن پنهان سلامت پوست و مو است، اما با آگاهی، مداخله به‌موقع و مراقبت‌های علمی، می‌توان این روند را معکوس کرد و دوباره به آرامش ذهن و زیبایی ظاهری رسید. اگر ریزش موی شما به دلیل استرس باشد، فولیکول های مو به طور دائم آسیب ندیده اند. مدیریت استرس و مراقبت خوب از سلامتی می تواند منجر به بازگشت موهای شما به سرعت رشد طبیعی شود.

هلدینگ بهبود تأمین، مرجع تخصصی در تولید و توزیع محصولات مراقبت از مو، پوست و بدن در ایران است. این مجموعه با تکیه بر دانش روز، تکنولوژی‌های نوین و استانداردهای جهانی، در مسیر ارتقاء سلامت و زیبایی گام برمی‌دارد.

لینک مرجع:

www.healthline.com/health/stress/stress-hair-loss