قارچ ناخن، با نام علمی انیکوزیست ناخنیا (Onychomycosis)، یک عفونت قارچی است که ناخنها را تحت تأثیر قرار میدهد. این بیماری معمولاً با تغییر در رنگ و فرم ناخنها آغاز میشود و در صورت عدم درمان، ممکن است باعث تغییرات جدی در ناخنها و حالتی آزاردهنده برای فرد مبتلا شود. قارچ ناخن شایع ترین بیماری ناخن است که حدود 50 درصد از ناهنجاری های ناخن را تشکیل می دهد. قارچ به طور معمول در بدن وجود دارد، اما اگر بیش از حد رشد کند، می تواند مشکل ساز شود.
هیپونیشیوم ناخن (Hyponychium) بخشی از آناتومی ناخن است که اغلب نادیده گرفته میشود اما نقش مهمی در سلامت و ظاهر ناخن دارد. این ناحیه، پوست نازکی است که زیر نوک آزاد ناخن قرار دارد و به عنوان یک سد محافظتی عمل میکند.
حدود 10 درصد از جمعیت بالغ از عفونت قارچی ناخن رنج می برند. در این مقاله مروری بر عفونتهای قارچی ناخن، علاوه بر علل، درمانها و علائم رایج را بررسی خواهیم کرد.
حقایقی در مورد قارچ ناخن:
- قارچ های میکروسکوپی در ناخن باعث ایجاد این بیماری می شوند.
- این بیماری می تواند ناخن های دست و پا را درگیر کند اما در پا شایع تر است.
- تشخیص با معاینه ضایعات زیر ناخن انجام می شود.
علائم قارچ ناخن
علائم قارچ ناخن ممکن است به آرامی و در طول زمان ظاهر شود. برخی از رایجترین علائم شامل موارد زیر است:
- تغییر رنگ ناخن: ناخن ممکن است به رنگ زرد، قهوهای یا سفید تغییر کند.
- ضخیم شدن ناخن: ناخنها ضخیم و شکننده میشوند و بهسختی کوتاه میشوند.
- پوستهپوسته شدن یا خرد شدن: ممکن است لبههای ناخن خرد شده یا پوستهپوسته شوند.
- بوی ناخوشایند: عفونت قارچی ممکن است بوی ناخوشایندی ایجاد کند.
- تغییر شکل ناخن: ناخن ممکن است حالت طبیعی خود را از دست بدهد و نامنظم یا ناهموار شود.
- درد و ناراحتی: در موارد شدیدتر، این عفونت ممکن است با درد و ناراحتی همراه شود.
عفونت قارچی ناخن می تواند منجر به درد در انگشتان پا یا نوک انگشتان شود و حتی ممکن است بوی بدی متصاعد کنند. یکی دیگر از علائم مرتبط با عفونت قارچی ناخن، ضایعات پوستی بدون قارچ به نام درماتوفیتید است. اینها ممکن است مانند بثورات یا خارش در ناحیهای از بدن که به قارچ آلوده نشده است ظاهر شوند.
علت ایجاد قارچ ناخن
عواملی که برای ابتلا به قارچ ناخن مؤثر هستند عبارتند از:
- قرار گرفتن در مکانهای مرطوب: قرار گرفتن در محیطهای گرم و مرطوب، مانند حمامهای عمومی، استخرها و سوناها، افزایش خطر ابتلا به قارچ ناخن را دارد. قارچها به راحتی در این محیط ها شیوع پیدا میکنند و از طریق تماس با سطحهای آلوده وارد ناخن میشوند.
- اشتراک وسایل شخصی: استفاده از وسایل شخصی مثل ناخنگیر، پاپوش و جوراب با افراد مبتلا به قارچ ناخن، خطر ابتلا را افزایش میدهد. بنابراین، توصیه میشود از استفاده اشتراکی این وسایل پرهیز شود.
- آسیب نمودن ناخن: شکستن یا آسیب رساندن به ناخنها می تواند فرصت مناسبی را برای نفوذ قارچها فراهم کند. لذا، مراقبت از بدن و حفظ سلامتی ناخنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
- سیستم ایمنی ضعیف: در برخی از افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به دیابت یا کاهش عملکرد سیستم ایمنی، خطر ابتلا به قارچ ناخن بیشتر است.
مقاله مرتبط: دیابت چگونه بر بهبود زخم تأثیر می گذارد؟
هر کسی ممکن است به عفونت قارچی ناخن مبتلا شود، اما این عفونت در مردان بیشتر از زنان و افراد مسن نسبت به جوانان شایع است. برخی از عواملی که خطر ابتلا به عفونت قارچی ناخن را افزایش می دهند که عبارتند از:
- کاهش گردش خون
- رشد کند ناخن
- سابقه خانوادگی عفونت قارچی
- تعریق سنگین
- استفاده از ناخن مصنوعی
- پوشیدن جوراب و کفشی که مانع از تهویه هوا می شود.
- راه رفتن با پای برهنه در مکانهای عمومی مرطوب مانند استخرها، سالنهای ورزشی و اتاقهای دوش
- آسیب یا عفونت قبلی به پوست یا ناخن
- دیابت، ایدز، مشکلات گردش خون، سیستم ایمنی ضعیف
- کفش های تنگ با شلوغی انگشتان پا
- ورزشهایی که باعث آسیبهای جزئی مکرر به هیپونیشیوم میشوند، جایی که نوک انگشت به ناخن میچسبد.
افراد مسن بیشترین خطر ابتلا به عفونت قارچی ناخن را دارند زیرا گردش خون پایینتر و رشد کندتر ناخن ها بخشی از روند طبیعی پیری است.
پیشگیری از ایجاد قارچ ناخن
پیشگیری از عفونت قارچی ناخن نیازمند رعایت بهداشت دست و پا است. برخی از پیشنهادها عبارتند از:
- کوتاه، خشک و تمیز نگه داشتن ناخن ها
- پوشیدن جورابهای مناسب
- استفاده از اسپری ها یا پودرهای ضد قارچ
- پوشیدن دستکش لاستیکی برای جلوگیری از قرار گرفتن بیش از حد در معرض آب
- خودداری از چیدن یا جویدن ناخن
- پوشیدن کفش یا صندل در اماکن عمومی و استخر
- اطمینان حاصل کنید که سالن مانیکور یا پدیکور شما به درستی ابزارها را استریل می کند.
- استفاده کمتر از ناخن مصنوعی و لاک ناخن
- شستن دست ها پس از دست زدن به ناخن های آلوده
- اجتناب از به اشتراک گذاشتن کفش و جوراب
درمان قارچ ناخن
درمان عفونت قارچی ناخن می تواند یک فرآیند طولانی و پرهزینه باشد. داروهای ضد قارچ خوراکی، پمادهای موضعی و درمانهای جایگزین وجود دارد. کرم ها و پمادهای بدون نسخه در دسترس هستند، اما چندان مؤثر نبوده اند.
داروهای خوراکی برای عفونت قارچی ناخن عبارتند از:
- تربینافین (Lamisil)
- ایتراکونازول (اسپورانوکس)
- فلوکونازول (دیفلوکان)
این معمولاً تا 4 ماه طول می کشد تا به طور کامل ناخن آلوده با ناخن غیر عفونی جایگزین شود. در برخی موارد شدید، پزشک تصمیم می گیرد کل ناخن را بردارد.
درمان های خانگی قارچ ناخن
درمان موضعی قارچ ناخن می تواند عفونت قارچی ناخن را واضح نشان دهد، اما اغلب عفونت را به طور کامل درمان نمی کند.
سایر داروهای خانگی نشان داده شده که اثرات بالینی امیدوارکنندهای بر قارچ ناخن دارند عبارتند از:
- روغن پونه کوهی: حاوی تیمول است که گفته می شود خواص ضد قارچی دارد. گاهی اوقات روغن پونه کوهی در درمان ها با روغن درخت چای ترکیب می شود، اما عوارض جانبی می تواند قوی باشد و ترکیب آنها می تواند احتمال واکنش آلرژیک یا تحریک را افزایش دهد.
- روغن های اوزون دار: روغن زیتون و روغن آفتابگردان نمونه هایی از روغن هایی هستند که با همان گازهای موجود در لایه اوزون تزریق شده اند. مطالعات متعددی وجود دارد که فواید این نوع روغن را در درمان قارچ ناخن تایید می کند. در یک مطالعه، روغن آفتابگردان اوزون شده اثرات بالینی بیشتری نسبت به داروی ضد قارچی تجویز شده کتوکونازول نشان داد.
- کرمها و پمادهای ضدقارچ را امتحان کنید. محصولات مختلفی مانند تربینافین برای درمان عفونت قارچی ناخن وجود دارند. اگر متوجه علائم سفید روی سطح ناخن شدید، بعد از خیس کردن ناخنها در آب و خشک کردن آنها، از کرم ضدقارچ استفاده کنید.
- ناخنها را کوتاه و نازک کنید. این کار با کاهش فشار وارد شده روی ناخنها به تسکین درد کمک میکند. همچنین اگر این کار را قبل از استفاده از ضدقارچ انجام دهید، دارو میتواند به لایههای عمیقتر ناخن برسد.
سایر داروهای جایگزین مورد استفاده برای درمان عفونت های قارچی ناخن عبارتند از روغن درخت چای استرالیایی، سرکه، لیسترین و عصاره دانه گریپ فروت. با این حال، هیچ مدرک علمی برای حمایت از استفاده از این محصولات وجود ندارد. قبل از شروع درمان جدید با یک پزشک صحبت کنید.
تشخیص قارچ ناخن
به منظور تشخیص عفونت قارچی ناخن، پزشک معمولاً بقایایی را که از زیر ناخن خراشیده می شود، بررسی می کند. سوهان ناخن در آزمایشاتی مانند اسمیر با هیدروکسید پتاسیم (KOH) یا کشت قارچ استفاده می شود. آزمایش KOH را می توان به سرعت انجام داد، در حالی که کشت قارچ می تواند هفته ها طول بکشد.
پزشکان هنگام تشخیص عفونت قارچی ناخن باید مراقب باشند زیرا چندین بیماری دیگر می تواند منجر به علائم مشابه شود. عبارتند از پسوریازیس، لیکن پلان، درماتیت تماسی، تروما، تومور بستر ناخن، اگزما و سندرم ناخن زرد.
همانطور که گفته شد…
بیماران دیابتی مستعد قارچ ناخن هستند و باید با پزشک خود مشورت کنند. با این حال، عفونت های قارچی ناخن معمولاً در صورت درمان سریع کاملا بهبود پیدا می کند. اگرچه آن ها ناخوشایند یا تحریک کننده هستند، اکثر عفونت های قارچی ناخن را می توان با موفقیت بدون عوارض درمان شود.
درمان قارچ ناخن ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا عفونت به طور کامل درمان شود، و ممکن است نیاز به دوره های درمانی بیشتری داشته باشد. عوارض در برخی موارد شدید ممکن است شامل آسیب ناخن یا از دست دادن دائمی یا گسترش عفونت باشد. همچنین احتمال کمی برای ایجاد سلولیت وجود دارد.
هلدینگ بهبود تامین مرجع اصلی تولید و توزیع محصولات تخصصی مراقبت ازبدن در ایران می باشد.
لینک مرجع:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/151952